درخواست جمعی از اساتید دانشگاه برای توقف پروژه کمربند جنوبی مشهد

جمعی از اساتید دانشگاه و فعالان محیط زیست کشور  در نامه‌ای خطاب به محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی؛ عیسی کلانتری، معاون رئیس‌جمهور و ریاست سازمان حفاظت محیط زیست؛ فرزانه صادق مالواجرد، معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی؛ مهدی جمالی‌نژاد، معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور؛ محمدصادق معتمدیان، استاندار خراسان رضوی؛ غلامعلی صادقی، رئیس‌کل دادگستری خراسان رضوی؛ قدرت‌الله ابک، مدیرکل راه و شهرسازی  خراسان رضوی؛ تورج همتی، مدیرکل سازمان حفاظت محیط زیست خراسان رضوی؛ فتوحی بازرس کل خراسان .رضوی؛ محمدرضا حیدری، رئیس شورای اسلامی شهر مشهد و محمدرضا کلائی، شهردار مشهد خواستار حذف کامل بزرگراه جنوبی مشهد و اصلاح رویه‌های غلط شدند.

متن این نامه به شرح زیر است:

«با سلام و احترام،

همان‌گونه که مستحضرید پروژه‌ی نیمه‌کاره‌ی بزرگراه جنوبی شهر مشهد طی سال‌های اخیر با توسل به برخی اسناد و اطلاعات و مصوبات مراجع گوناگون ملی و محلی در دستورکار قرار گرفته است، اما از زمستان ۱۳۹۶ به دلیل ابهامات فراوان و حساسیت موضوع و به‌دنبال دستور نهادهای قضایی متوقف شده است. این توقف، موجب بروز فرصتی برای متخصصان و شهروندان دغدغه‌مند شد تا بار دیگر در چیستی و چرایی اجرای چنین پروژه‌ای تعمق کنند و بار دیگر اطلاعات مرتبط با پروژه را مرور نمایند و نتیجه‌ی آن را به اطلاع نهادهای تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر رسانند.

موارد زیر مهم‌ترین نکات و ابهامات اساسی درباره‌ی پروژه‌ی بزرگراه جنوبی است:

۱- در راهبردها و سیاست‌های کلان نظام، از ارتفاعات جنوبی مشهد به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تنفس‌گاه‌های شهر نام برده شده و به‌صراحت نسبت به مداخله‌ها در ارتفاعات جنوبی تذکر داده و بر ضرورت جرم‌انگاری ساخت‌وسازهای مخرب در این منطقه تأکید شده است.

مرور تجربه‌های متعدد در شهرهای مختلف نشان می‌دهد که بزرگراه جنوبی مشهد علاوه بر این‌که خود مصداق ساخت‌وساز در این محدوده می‌باشد، محرکی تام برای سایر انواع ساخت‌وسازهایی است که از مصادیق جرم تلقی می‌شوند.

۲- شهروندان آگاه و سازمان‌های مردم‌نهاد شهر مشهد از ابتدای دهه‌ی ۱۳۹۰ تا به امروز بارها و بارها نسبت به ضرورت حفاظت از منابع طبیعی و غیرقابل‌جایگزین شهر تأکید کرده‌اند و طیف وسیعی از آن‌ها از جمله سمن‌های محیط‌زیستی، فعالان اجتماعی، متخصصان حوزه‌های محیط‌زیست و شهرسازی نسبت به نادرست بودن پروژه‌ی بزرگراه جنوبی هشدار داده‌اند. برای نمونه، می‌توان به نامه‌ی بیش از ۲۰ تشکل و سمن و بیش از ۱۱۰۰ نفر از شهروندان مشهد به شورای عالی شهرسازی و معماری ایران اشاره کرد که در آن به‌صورت دقیق به مصادیق تناقض میان اسناد پشتیبان بزرگراه جنوبی و اطلاعات نادرست درباره‌ی آن پرداخته شده است.

۳- در حالی‌که ادبیات رایج در شهرهای مختلف جهان بر حذف و تغییر کاربری بزرگراه‌های شهری موجود متمرکز است، شهر مشهد به‌عنوان یک شهر بین‌المللی که دارای جایگاهی مهم در میان شهرهای اسلامی است، به‌دنبال اجرای یک بزرگراه درون‌شهری جدید به‌طول حدود ۲۷ کیلومتر است.

۴- از سوی دیگر، در حالی‌که رویکردهای بومی در شهرهای ایران نیز به‌سوی توسعه‌ی حمل‌ونقل پاک و انسان‌محور سوق پیدا کرده، به‌نظر می‌رسد چنین سرمایه‌گذاری عظیمی در ساخت یک بزرگراه درون‌شهری با ماهیت و روح سند توسعه‌ی مبتنی بر حمل‌ونقل همگانی در تعارض است.

۵- بررسی‌های اخیر و بازبینی و مرور اسناد مرتبط با بزرگراه جنوبی نشان می‌دهد که تصمیم‌گیری‌های قبلی درباره‌ی این پروژه بر اساس اطلاعات نادرست و دارای خطاهای محاسباتی صورت گرفته که البته مسئولیت آن متوجه ارائه‌دهندگان اطلاعات نادرست و جهت‌دار است.

۶- شورای حفظ حقوق بیت‌المال استان خراسان رضوی تاکنون دو بار به موضوع ارتفاعات جنوبی پرداخته و در مصوبات خود بر حذف کاربری ترافیکی اراضی ارتفاعات جنوبی و ضرورت ایجاد و تثبیت فضای سبز و تفریحی تأکید کرده است.

۷- در پی استمرار اعتراض‌های عمومی نسبت به تخریب ارتفاعات به‌بهانه‌ی احداث بزرگراه و توقف حدود دوساله‌ی عملیات اجرایی آن، در ماه‌های اخیر به ابتکار شهردار محترم مشهد و با همراهی نهادهای تصمیم‌گیرنده، پروژه‌ی کوه‌پارک مشهد در بستر تخریب‌شده‌ی ارتفاعات جنوبی راه‌اندازی شده و در حال تکمیل است. مکان‌یابی این پروژه که بر اراضی بزرگراه جنوبی منطبق است، یکی از اقدامات الهام‌بخش در تغییر عملکرد بزرگراه‌های شهری از خودرومحوری به انسان‌محوری است؛ اما ادامه‌ی اجرای بزرگراه و اصرار بر تکمیل آن، شهروندان مشهد را از بهره‌مندی از این بستر اجتماعی محروم خواهد کرد.

۸- در ماه‌های اخیر، مجموعه‌ی شهرداری مشهد تحت‌فشار افکار عمومی و نهادهای نظارتی اقدام به انعقاد قرارداد مطالعات محیط‌زیستی بزرگراه جنوبی نموده و مطالعات مورد اشاره توسط یکی از مشاوران تخصصی در این زمینه (انجمن ارزیابی محیط‌زیست ایران) انجام شده است. با توجه به نامه‌ی مشاور مذکور به شهردار محترم مشهد، به‌وضوح در فصل چهارم مطالعات روشن شده که گزینه‌ی اجرا با فاصله‌ی نسبتاً زیادی نسبت به گزینه‌ی عدم‌اجرا رد شده و گزینه‌ی عدم‌اجرا گزینه‌ی برگزیده‌ی نهایی است؛ نتایجی که برای عموم متخصصین دغدغه‌مند و آشنا به موضوع قابل‌پذیرش و قرین به صحت بوده و هست. اما با روشن شدن نتایج مطالعات، اکنون نهاد تحویل‌گیرنده‌ی این مطالعات که یکی از دفاتر زیرمجموعه‌ی معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری مشهد است، از پذیرش نتایج سر باز زده و با استفاده از ابزار عدم تأیید کار و عدم پرداخت حق‌الزحمه سعی در اعمال‌نظر و تغییر نتیجه دارد، که خوشبختانه تاکنون با مقاومت و ایستادگی مشاور مواجه شده است. هرگونه تغییر در نتایج مطالعات پس از این، ناشی از اعمال فشارهای غیرحرفه‌ای، غیرمسئولانه و غیرتخصصی کارفرما می‌باشد و برای جامعه‌ی تخصصی غیرقابل‌قبول و فاقد وجاهت خواهد بود.

۹- شورای اسلامی شهر مشهد در مصوبه‌ی اخیر خود در تیرماه ۱۳۹۹ بر ضرورت توجه به نتایج مطالعات محیط‌زیستی در تصمیم‌گیری‌های آتی در کمیسیون ماده‌ی پنج تأکید کرده است.

۱۰- بر اساس ادعاهای مدیران شهری مشهد، آن‌چه تاکنون در بزرگراه جنوبی مشهد رخ داده، هزینه‌ای حدود ۲۰۰ میلیارد تومان را بر شهر و شهروندان مشهد تحمیل کرده که ارزش کنونی آن حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان محاسبه شده است، اما بر اساس اطلاعات مستند شهرداری مشهد هنوز ۲۴۲۰ میلیارد تومان بابت هزینه‌های اجرا و مبلغی نامعلوم بابت هزینه‌ی تملک زمین باقی مانده است که ضرورت دقت‌نظر در تصمیم‌گیری‌های آتی را بیش از پیش عیان می‌سازد.

با توجه به تمامی نکات فوق‌الذکر، اینجانبان، جمعی از اساتید و متخصصان حوزه‌های محیط‌زیست، حمل‌ونقل و شهرسازی کشور درخواست بازبینی دقیق اسناد مرتبط با پروژه‌ی بزرگراه جنوبی مشهد را داریم تا خدای‌ناکرده تعجیل ناآگاهانه‌ی برخی مدیران و اصرار مغرضانه‌ی برخی کارشناسان موجب استمرار حرکت در مسیرهای نادرست گذشته نگردد و از رشد خودرومحوری و تشدید تبعات آن از جمله تخریب منابع طبیعی، افزایش آلودگی‌های محیط‌زیستی، اتکای بیشتر به خودروهای شخصی در سفرهای درون‌شهری و کاهش فضاهای همه‌شمول شهری پیش‌گیری شود. امید است که تمامی تلاش‌های گذشته، در نهایت به تصمیمی درست و نتیجه‌ای مطلوب و هم‌سو با دغدغه‌های تمامی دلسوزان آینده‌ی ایران‌زمین منتهی گردد، و در آینده‌ای نزدیک حذف قطعی عملکرد ترافیکی از سراسر پهنه‌ی ارتفاعات جنوبی مشهد و همچنین تغییر کاربری «یکی از مهم‌ترین تنفس‌گاه‌های شهر» به یک فضای عمومی، تفریحی و پیاده‌مدار در اسناد توسعه‌ی شهر مشهد مستند و ماندگار شود.

امیدواریم تصمیم‌گیری صریح درباره‌ی حذف کامل بزرگراه جنوبی مشهد، سرآغازی برای تغییر رویه‌های ناصواب تصمیم‌گیری درباره‌ی پروژه‌های حمل‌ونقل همه‌ی شهرهای کشور باشد و استفاده از غربال مبتنی بر ارزیابی‌های دقیق محیط‌زیستی تبدیل به رویه‌ای دائمی و مؤثر در فرایند تصمیم‌گیری‌ها شود.

با سپاس و آرزوی سلامتی».

اسامی امضاکنندگان این نامه به شرح زیر است:

عباس آذری، دکتری شهرسازی؛ سامان ابی‌زاده، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور تهران؛ احسان احمدی، دکتری معماری، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران؛ پارسا ارباب، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران؛ ایرج اسدی، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه مازندران؛ سپیده افسری، پژوهشگر دکتری طراحی شهری؛ نسرین امینی‌تهرانی، دکتری محیط‌زیست؛ بهناز بابایی‌مراد، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز؛آیدا باقری‌بهشتی، دکتری شهرسازی، مدرس دانشگاه؛ سروش باغبان‌فردوس، پژوهشگر دکتری برنامه‌ریزی شهری، مدرس دانشگاه؛ سیدحسین بحرینی، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران؛ آمنه بختیار، دکتری طراحی شهری، مدرس دانشگاه؛ ناصر براتی، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه امام خمینی (ره)؛ مهدی بشیری‌نیا، دکتری برنامه‌ریزی حمل‌ونقل؛ فرزانه بهرامی، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه گرونینگن؛ رضا بیات، دکتری مهندسی محیط‌زیست، مدیر مطالعات خدمات شهری و محیط‌زیست مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهرداری تهران؛ جهانشاه پاکزاد، دکتری طراحی شهری، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی؛ احسان پایاب، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی؛ سعیده پراش، کارشناسی‌ارشد مردم‌شناسی، پژوهشگر و مدرس؛ مهدی پورپیکری هریس، دکتری برنامه‌ریزی و طراحی شهری، عضو هیأت علمی هانترکالج نیویورک؛فهیمه پورفراش‌زاده، پژوهشگر دکتری ژئومورفولوژی، مدرس دانشگاه؛سیداویس ترابی، دکتری سازه‌های هیدرولیکی، رئیس اندیشکده‌ی زیست‌پذیری شهری؛مرضیه ترابی، پژوهشگر دکتری شهرسازی، مدرس دانشگاه؛ فرشته تقی‌زاده، فعال محیط‌زیست؛ مهرداد تقی‌زاده، معاون اسبق حمل‌ونقل شهرداری تهران و معاون سابق حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی؛ محمد تمنایی، دکتری راه و ترابری، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان؛یونس تواناراد، کارشناسی‌ارشد برنامه‌ریزی شهری؛ مرتضی‌هادی جابری‌مقدم، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران؛ امیر جعفرپور، دکتری مدیریت راهبردی با تمرکز بر حمل‌ونقل؛ آزاده جلالی، پژوهشگر دکتری شهرسازی، مدرس دانشگاه؛ سعید حاجی‌بابایی، دکتری شهرسازی، مدرس دانشگاه؛ خلیل حاجی‌پور، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز؛ محمد حاجی‌پور، پژوهشگر دکتری محیط‌زیست؛مرجان حجاری، دکتری شهرسازی، مدرس دانشگاه ملبورن استرالیا، عضو دپارتمان شهرسازی ایالت ویکتوریا؛مهدی حسن‌زاده، کارشناس‌ارشد راه و ترابری و دکتری مدیریت کسب‌وکار، مدیرعامل شرکت مهندسین مشاور رهیافت؛ مهرنوش حسن‌زاده، دکتری شهرسازی، مدیر گروه شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران‌جنوب؛ محمدرضا حق‌جو، دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، عضو هیأت علمی دانشگاه مازندران؛ حسین حق‌شناس، دکتری برنامه‌ریزی حمل‌ونقل، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان؛سیدمهدی خاتمی، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس؛ زهره خراسانیان، کارشناسی‌ارشد آلودگی‌های محیط‌زیست، دانشگاه شهید بهشتی؛ رضا خیرالدین، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت؛ محمد درویش، کارشناسی‌ارشد مدیریت محیط‌زیست، رئیس کمیته‌ی محیط‌زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو؛ مریم دیلم‌کتولی، کارشناسی‌ارشد محیط‌زیست دریا؛ کیانوش ذاکرحقیقی، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان؛ نعیمه رضایی، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران؛احسان رنجبر، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس؛ شبنم رهبربهبهانی، دکتری منظر و معماری، عضو هیأت علمی دانشگاه مونترال؛ ابراهیم زرگری‌مرندی، دکتری شهرسازی، مدرس دانشگاه؛ الناز سرخیلی، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی؛ محمدامین سعیدی، دکتری شهرسازی، مدرس دانشگاه؛ سحر سماواتی، پژوهشگر دکتری شهرسازی، پژوهشگر شادی شهری در دانشگاه اراسموس روتردام؛ کیانوش سوزنچی، دکتری علوم محیطی، عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس؛ سیدعلیرضا سیدوکیلی، دکتری مهندسی حمل‌ونقل ریلی؛ محمدصالح شریفی، دکتری شهرسازی، معاون مرکز پژوهش‌های شورای شهر مشهد؛ سعید شعرباف‌تبریزی، دکتری هوش مصنوعی و کارشناسی‌ارشد مدیریت شهری، عضو هیأت علمی دانشگاه امام رضا(ع)؛ محمدصالح شکوهی‌بیدهندی، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه علم‌وصنعت؛ آیلین شیدایی، پژوهشگر دکتری برنامه‌ریزی شهری؛ علیرضا صاحبقرانی، دکتر شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان؛ سینا صاحبی، دکتری برنامه‌ریزی حمل‌ونقل، کارشناس ایمنی ترافیک؛ سهیلا صادق‌زاده، دکتری طراحی شهری، رئیس هیأت مدیره‌ی انجمن طراحان شهری ایران؛ حمیدرضا صباغی، دکتری شهرسازی، مدیر گروه شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران‌شمال؛ احمدرضا طالبیان، دکتری مهندسی حمل‌ونقل، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان؛ مژگان طاهری‌تفتی، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران؛ حمید طراوتی، پزشک و فعال محیط‌زیست، مدیر شبکه‌ی تشکل‌های زیست‌محیطی خراسان رضوی؛ علی طیبی، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات راه و شهرسازی؛ آرزو علیخانی، پژوهشگر دکتری شهرسازی، مدرس دانشگاه؛ علی عمرانی‌پور، دکتری معماری، عضو هیأت علمی دانشگاه کاشان؛ فاطمه فرجام‌طلب، پژوهشگر دکتری شهرسازی، مدرس دانشگاه؛ علی فرنام، پژوهشگر دکتری شهرسازی؛ منوچهر فروتن، دکتری معماری، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان؛ مهران فروغی‌فر، دکتری شهرسازی؛ ایمان قلندریان، دکتری شهرسازی؛ خشایار کاشانی‌جو، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس؛ محمدباقر کبیرصابر، دکتری معماری، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران؛ شهاب‌الدین کرمانشاهی، دکتری برنامه‌ریزی حمل‌ونقل، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران؛ مهدی کلاهی، دکتری جامعه‌شناسی محیط‌زیست، عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی؛ بیژن کلهرنیا، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه؛ سیدعلی‌اکبر کوششگران، دکتری معماری، عضو هیأت علمی دانشگاه یزد؛ شمین گلرخ، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران؛ نصرت‌اله گودرزی، کارشناسی‌ارشد شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه مازندران؛ مهران گومه، پژوهشگر دکتری شهرسازی؛ نغمه مبرقعی، دکتری محیط‌زیست؛مهدی محرری، دکتری شهرسازی؛ زینب محسنی‌نیا، دکتری شهرسازی؛ نسرین محمدی‌زاده، دکتری شهرسازی؛ صبا محمودی، پژوهشگر دکتری شهرسازی؛ فرزین محمودی، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه مازندران؛ سینا مصداقی، کارشناسی‌ارشد معماری و طراحی شهری؛ احسان مرادی، دکتری حمل‌ونقل پایدار، دانشگاه مک‌گیل کانادا؛ عاطفه مرادی، دکتری شهرسازی، مدرس دانشگاه؛ فریناز مقتدری، دکتری مطالعات شهری؛ وحید مقداری، پژوهشگر دکتری برنامه‌ریزی محیط‌زیست؛ سیدحسین میرزاده، پژوهشگر دکتری شهرسازی؛ میرمهرداد میرسنجری، دکتری علوم محیط‌زیست؛ ناصر نجاتی، پژوهشگر دکتری برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، مدرس دانشگاه؛ امیرعباس نجاری، دکتری طراحی (مهندسی صنایع) و کارشناسی‌ارشد طراحی شهری؛ سبحان نظری، دکتری مهندسی حمل‌ونقل، مدیرعامل شرکت ترکیب حمل‌ونقل؛ همایون نورایی، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه هنر اصفهان؛ فرشاد نوریان، دکتری شهرسازی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران؛ ایمان واقفی، دکتری جغرافیای انسانی و پژوهشگر شهری، مدرس دانشگاه؛ سارا وثوقی، پژوهشگر دکتری شهرسازی؛ نیلوفر هاشمی، پژوهشگر دکتری شهرسازی، مدرس دانشگاه؛منا هاشمی‌یزدی، پژوهشگر دکتری برنامه‌ریزی شهری و سیاست‌گذاری عمومی، دانشگاه آرلینگتون تگزاس؛ ترانه یلدا، دکتری شهرسازی و معماری.

انتهای پیام

منبع: ایسنا