درمان سرطان با عوارض جانبی کمتر

به گزارش مدیکال اکسپرس، دانشمندان دانشگاه ژنو، سوئیس و دانشکده پزشکی هاروارد موفق شده‌اند بین واکنش‌های ایمنی مضر و واکنش‌هایی که سلول‌های تومور را هدف قرار می‌دهند، تفاوت ایجاد کنند. در حالی که مکانیسم‌های ایمنی مشابه هستند، جمعیت سلول‌های مختلف درگیر متفاوت است. نتایج این تحقیق می‌تواند منجر به درمان‌های هدفمند بهتر، موثرتر و کم‌خطرتر برای بیماران سرطانی شود.

با توجه به تحریک گسترده سیستم ایمنی بدن بیمار، درمان‌های ایمنی جان بسیاری را نجات داده است. متاسفانه، این ایمنی‌درمانی‌ها بدون اثر جانبی نیستند.

میکائیل پیتت، دارنده کرسی در بنیاد موسسه تحقیقات تجربی سرطان سوئیس در زمینه تومور- ایمنی‌شناسی در دانشکده پزشکی ژنو، گروه آسیب‌شناسی و ایمنی‌شناسی و مرکز تحقیقات ترجمه در تومور-خون‌شناسی و یکی از اعضای مرکز سرطان لمان سوئیس می‌گوید: «هنگامی که سیستم ایمنی بدن به این شدت فعال شود، واکنش التهابی ناشی از آن می‌تواند اثرات مضر داشته و گاهی به بافت سالم آسیب برساند. بنابراین، می‌خواستیم بدانیم که آیا بین یک پاسخ ایمنی مطلوب که هدف آن از بین بردن سرطان است و یک پاسخ ناخواسته که می‌تواند بر بافت سالم تاثیر بگذارد، تفاوتی وجود دارد یا خیر. در واقع، شناسایی عناصر متمایز بین این دو واکنش ایمنی امکان توسعه رویکردهای درمانی جدید، موثرتر و با سمیت کمتر را می‌دهد.»

دانشمندان با استفاده از نمونه‌های بافت‌برداری کبدی از بیماران تحت درمان در دو بیمارستان لوزان سوئیس که دچار چنین واکنش‌های سمی شده بودند، مکانیسم‌های سلولی و مولکولی را بررسی کردند تا شباهت‌ها و تفاوت‌ها را نشان دهند.

پاسخی مشابه اما با سلول‌های متفاوت

به نظر می‌رسد در یک واکنش سمی مربوط به ایمنی‌درمانی، دو نوع سلول ایمنی، جمعیت‌های ماکروفاژ و نوتروفیل، مسئول حمله به بافت سالم هستند اما در از بین بردن سلول‌های سرطانی نقش ندارند. در مقابل، یک نوع سلول دیگر، جمعیتی از سلول‌های دندریتی در حمله به بافت سالم نقش ندارد اما برای از بین بردن سلول‌های سرطانی ضروری است.

پیتت توضیح می‌دهد: «درمان‌های ایمنی می‌توانند باعث تولید پروتئین‌های ویژه‌ای شوند که به سیستم ایمنی بدن هشدار می‌دهند و پاسخ التهابی ایجاد می‌کنند. در تومور، این پروتئین‌ها به سیستم ایمنی بدن اجازه می‌دهد سلول‌های سرطانی را از بین ببرد. در بافت سالم، وجود همین پروتئین‌ها می‌توانند منجر به تخریب سلول‌های سالم شوند. این واقعیت که این پروتئین‌های التهابی توسط سلول‌های مختلفی در تومورها و بافت‌های سالم تولید می‌شوند، یافته جالبی است.»

سلول‌های دندریتی بسیار نادر هستند، در حالی که ماکروفاژها و نوتروفیل‌ها شیوع بسیار بیشتری دارند. برخی از ماکروفاژها از مراحل رشد جنینی در بیشتر اعضای بدن ما وجود دارند و در طول زندگی ما در آنجا باقی می‌مانند. برخلاف باور قبلی، این ماکروفاژها به‌طور حتمی التهاب را مهار نمی‌کنند اما هنگامی که توسط روش‌های ایمنی‌درمانی تحریک می‌شوند، می‌توانند یک واکنش التهابی مضر در بافت سالم محل زندگی خود را تحریک کنند، بنابراین، علت این که سمیت می‌تواند اندام‌های مختلف را تحت تاثیر قرار دهد را توضیح می‌دهد.

خنثی‌سازی نوتروفیل‌ها برای سود مضاعف

وقتی ماکروفاژها توسط داروها فعال می‌شوند، پروتئین‌های التهابی تولید می‌کنند. اینها به نوبه خود نوتروفیل‌ها را فعال می‌کنند که واکنش سمی را نشان می‌دهند. پیتت می‌گوید: «این یافته، امکان محدود کردن عوارض جانبی ایمنی‌درمانی با دستکاری نوتروفیل‌ها را فراهم می‌کند.»

گروه تحقیق با مطالعه واکنش‌های ایمنی موش‌هایی که فعالیت سلولی آنها با استفاده از ابزارهای ژنتیکی تعدیل شده بود، کشف خود را تایید کردند. آنان توانستند روزنه‌ای را شناسایی کنند که می‌تواند برای از بین بردن این عوارض جانبی مورد استفاده قرار گیرد. در واقع، نوتروفیل‌ها برخی از عوامل که برای ایجاد سمیت مهم هستند را تولید می‌کنند، از جمله TNF-α که می‌تواند یک هدف درمانی باشد. در حال حاضر، مهارکننده‌های TNF-α برای تعدیل پاسخ ایمنی در افراد مبتلا به آرتروز استفاده می‌شود و شاید بتواند در شرایط سرطانی برای مهار اثرات سمی نوتروفیل‌ها طی ایمنی‌درمانی مفید باشد. (فاکتور نکروز تومور آلفا (TNF alpha)، یک سیتوکین التهابی است که توسط ماکروفاژها یا مونوسیت‌ها  طی التهاب حاد تولید می‌شود و مسئول طیف متنوعی از رویدادهای علامت‌دهی در سلول‌هاست. این پروتئین برای مقاومت در برابر عفونت و سرطان نیز مهم است.)

پیتت می‌گوید: علاوه بر این، مهار نوتروفیل‌ها می‌تواند یک روش موثرتر برای مبارزه با سرطان باشد. علاوه بر ایجاد پاسخ سمی، برخی از این سلول‌ها رشد تومور را نیز تقویت می‌کنند. بنابراین، با مدیریت کنترل آنها، می‌توانیم یک اثر مفید مضاعف یعنی غلبه بر سمیت در بافت‌های سالم، و محدودیت رشد سلول‌های سرطانی داشته باشیم.

نتایج این تحقیق، که در مجله Science Immunology منتشر شده است.

منبع:ایسنا