دسترس‌پذیر کردن فرهنگ ۳۵ جلدی زبان‌فارسی با کمک فناوران/ایجاد زبان مشترک میان علوم انسانی و فنی

به گزارش ایسنا غلامعلی حداد عادل امروز در رویداد مجازی تبادل فناوری در حوزه زبان و ادب فارسی، زبان را هویت جمعی یک ملت توصیف کرد و افزود: هیچ تحقیری بالاتر از این نیست که به ملتی گفته شود که زبان آنها برای دنیای امروز توانا نیست و اگر ملتی به این معنا برسد، آن ملت باید با فرهنگ خود وداع کند.

وی اضافه کرد: ولی من امروز در این رویداد می‌خواهم اعلام کنم که زبان و ادبیات فارسی توانایی برآورده کردن نیازها در دنیای امروز را دارد، به شرط آنکه این توانایی‌ها را شناسایی کنیم و از قوه به فعلیت برسانیم. این را کسی می‌گوید که در ۳۰ سال اخیر در جریان یافتن و ترویج بیش از ۶۰ هزار معادل فارسی برای اصطلاحات بیگانه فعال بوده است.

حداد عادل، با اشاره به اقدام فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در ایجاد دانش واژه گزینی، خاطر نشان کرد: در این راستا ما تا کنون ۵ دوره دانشجوی کارشناسی ارشد رشته واژه گزینی در فرهنگستان پذیرش و آنها را در زمینه واژه گزینی تربیت کردیم.

رییس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی با اشاره به اقدامات صندوق نوآوری و شکوفایی در توسعه فناوری با تاکید بر اینکه با نام این صندوق آشنا بودم، گفت: گاهی همکاران برای انجام برخی پژوهش‌های محدود به این صندوق مراجعه می‌کردند و در چند ماه اخیر نیز با همکاری سازمان فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موفق شدیم در سطح امیدوارکننده‌ای با این صندوق پیوند برقرار کنیم.

وی جایگاه صندوق نوآوری و شکوفایی در اداره جامعه امروزی را به چرخ چاه تشبیه کرد که آب موجود در ته چاه را به تشنگان بالای چاه می‌رساند و یادآور شد: در اوایل انقلاب بر اساس قانون اساسی مصوب، از آنجایی که تلاش شد تا کشور به سمت سرمایه داری غرب حرکت نکند، اقتصاد کشور بر مالکیت دولتی و تعاونی پایه گذاری شد و بر این اساس بر توسعه تعاونی‌ها تاکید شد، ولی تعاونی‌ها نتوانستند در اقتصاد کشور نقش تعیین کننده‌ای ایفا کند در حالی که همگان درصدد حمایت از تعاونی‌ها بودند.

حدادعادل، نمونه دیگر اقدام کشور را در توسعه بنگاه‌های زودبازده ذکر کرد و گفت: برای توسعه این بنگاه‌ها اعتبارات زیادی تخصیص داده شد، ولی نه این بنگاه‌ها و نه تعاونی‌ها نتوانستند در کشور پا بگیرند و اشکالات زیادی در این زمینه وجود داشت.

رییس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی با تاکید بر اینکه پدیده‌ای به نام صندوق نوآوری و شکوفایی باید در دهه ۶۰ ایجاد می‌شد تا تعاونی‌ها را کمک می‌کرد که به ورطه ورشکستی نیفتند و بنگاه‌های زودبازده را هدایت می‌کرد، اظهار کرد: امروز با وجود جهشی که در فضای سایبری ایجاد شده، تعداد زیادی شرکت‌های دانش بنیان در کشور شکل گرفته است و انفجاری که در دانش و فناوری رخ داده است، وجود حلقه واسطی ضروری‌تر از همیشه است و این صندوق این حلقه واسطه به شمار می‌رود.

وی، با اشاره به برگزاری رویداد تبادل فناوری در حوزه زبان و ادبیات فارسی، گفت: این برای اولین بار است که نمایندگان وزارت ارتباطات، فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، موسسه دهخدا و بنیاد سعدی و چند ۱۰ شرکت دانش بنیان و فناور فعال در حوزه ادبیات فارسی و علوم انسانی در کنار یکدیگر جمع می‌شوند. البته فقدان این نشست‌ها غیر طبیعی است؛ چرا که زبان یک علم است و همان طور که سایر حوزه‎‌های فناوری نیازمند فناوری هستند، زبان نیز نیاز به فناوری دارد.

حدادعادل زبان را اجتماعی‌ترین واقعیت دنیا توصیف کرد و ادامه داد: هیچ حوزه‌ای در دنیا نمی‌توان یافت که از زبان اجتماعی‌تر باشد؛ چرا که هر اقدامی که انجام می‌دهیم در بستر زبان صورت می‌گیرد.

زمینه‌های همکاری فرهنگستان با حوزه دانش بنیان

رییس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی به بیان زمینه‌های همکاری این نهاد با صندوق نوآوری و شکوفایی پرداخت و گفت: آموزش زبان می‌تواند یکی از زمینه‌های همکاری این دو نهاد باشد که نمونه آن را در شیوع کرونا که مشخص نیست چه زمانی پایان یابد، مشاهده کردیم که چگونه فناوری اطلاعات در ارائه آموزش مؤثر بود و مدارس با استفاده از این فناوری توانستند بخشی از وظایف خود را اجرایی کنند و اگر این فناوری نبود نسل بی سوادی را تربیت می‌کردیم.

وی “واژه گزینی” را از دیگر زمینه‌های همکاری با صندوق نوآوری و شکوفایی نام برد و در این باره توضیح داد: در ۳۰ سال قبل تمرکز ما بیشتر بر تولید واژه بوده و کمتر به ترویج و توزیع واژه‌ها متمرکز شدیم و لازم است با استفاده از ابزارهای فناورانه برای ترویج واژه‌ها بهره ببریم.

حداد عادل، از تالیف فرهنگ جامع “فرهنگ و زبان فارسی” در فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی خبر داد و گفت: در شرایطی که به کوچک کردن دولت تاکید می‌شود، ما با بیش از ۵۰ تحصیلکرده در این حوزه در زمینه تدوین فرهنگ نویسی همکاری داریم. این فرهنگ نامه قرار است در ۳۵ مجلد و در هر مجلد با ۸۰۰ صفحه عرضه شود.

وی با اشاره به محتوای این فرهنگ نامه، توضیح داد: در جلد اول این فرهنگ نامه که با حرف “آ” آغاز شده است، در ذیل مدخل “آتش” ۵۶ معنی متفاوت همراه با شاهد آن که چه کسی برای اولین بار در چه منبعی و در چه قرنی استفاده کرده، آورده شده است.

حداد عادل با بیان اینکه برای تدوین این فرهنگ نامه ۱۲۰۰ متن اصلی فارسی که از هزار سال قبل تاکنون در کشور بوده مطالعه شده است، اضافه کرد: یکی از درخواست‌های محققان و فعالان عرصه زبان و ادبیات فارسی دسترسی به این فرهنگ نامه است، ولی زیر ساخت‌های فرهنگستان اجازه دسترسی محققان به این منابع را ندارد، از این رو درخواست داریم تا به کمک ما بیایید تا بتوانیم به این درخواست پاسخ مناسبی بدهیم.

وی ویراستاری متن، پیدا کردن غلط‌های املایی، اصطلاحات نگارشی و ترجمه را از دیگر زمینه‌‎های همکاری فرهنگستان با صندوق نوآوری و شکوفایی و شرکت‌های دانش بنیان فعال در این حوزه عنوان کرد.

رییس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، با اشاره به راه اندازی “بنیاد سعدی” با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، خاطر نشان کرد: این تصمیم بر اساس تجارب سایر کشورها در زمینه توسعه زبان در خارج از مرزهای آنها بوده است تا با تاسیس این بنیاد اقدام به آموزش زبان فارسی در خارج از مرزهای کشور شود و تاکنون کتاب‌ها و نرم افزارهایی نیز تولید شده است، ضمن آنکه این بنیاد اقدام به استانداردسازی آموزش زبان فارسی کرد.

وی با اشاره به چالش‌های آموزش زبان فارسی در خارج از کشور، گفت: در ۳۰ سال قبل برای ارائه آموزش زبان فارسی در خارج از کشور باید افرادی به سایر کشورها اعزام می‎شدند، ولی با توسعه فضای مجازی این امکان فراهم شده است که بدون اعزام نیرو به خارج آموزش‌های لازم ارائه شود.

ایجاد زبان مشترک میان علوم انسانی و فناوری

رییس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی با تاکید بر ضرورت ایجاد زبان مشترک میان حوزه‌های علوم انسانی و حوزه‌های تخصصی و فنی، یادآور شد: لازم است تا صندوق نوآوری و شکوفایی و سازمان فناوری اطلاعات زبان ما را که در حوزه‌های فنی تخصصی ندارند، ترجمه کنند؛ از این رو ما نیاز داریم تا کسی ما را به شرکت‌های دانش بنیان و فناور پیوند دهند.

وی با اشاره به تجربیات تلخ همکاری با شرکت‌های فناور، افزود: از سوی دیگر زمانی که با این شرکت‌ها برای دریافت خدمات فناورانه تماس گرفته می‌شود قیمت‌های حیرت آوری را ارائه می‌دهند که اگر بخواهیم با آنها وارد مذاکره شویم، دیوان عدالت اداری به سراغ ما می‌آیند؛ از این رو وجود واسطه در این زمینه می‌تواند از نظر مالی به ما اطمینان خاطری بدهد.

حداد عادل اضافه کرد: این مشکلات باید در جایی رفع شود و تصور می‌کنم صندوق نوآوری و شکوفایی با تصمیمات به جایی که می‌گیرد، می‌تواند به ما کمک کند.

انتهای پیام

منبع:ایسنا