سیزده‌به‌در به «سنت پترزبورگ» بروید

به گزارش ایسنا، شبکه‌ی قطار شهری روسیه در سال ۱۹۳۵، یعنی بیش از ۸۰ سال پیش کلید خورد. در آن زمان، استالین، دیکتاتور معروف اتحاد جماهیر شوروی، تصمیم گرفت که این پروژه را از یک‌سو، به نماد قدرت و توسعه در جامعه‌ی کمونیستی بلوک شرق تبدیل کند، ازسوی دیگر، پس از پایان کار، آن‌را به نماد قدرشناسی در قبال انسان‌هایی تبدیل کند که به‌پای حزب کمونیسم، تا پای جان از هیچ کوشش و ایثاری دریغ نمی‌کنند. به همین دلیل، هنوز در نقطه‌هایی از ایستگاه‌های خاص، نمادها و تصویرهای مربوط به بانیان و عاملان اجرای این پروژه‌ی بزرگ و دشوار در آن زمان، به‌چشم می‌خورد.

برخی از ایستگاه‌های مترو در این دو شهر، بویژه مسکو، عملا شکل گالری‌های هنری را پیدا کرده‌اند که نه‌تنها آثاری هنری در گونه‌های نقاشی، مجسمه‌سازی و معماری را در خود جای داده‌اند، بلکه با حفظ مؤلفه‌های تاریخی همچون لوسترها، به یکی از جاذبه‌ها و مقصدهای مورد توصیه برای گردشگرانی که به این شهرها سفر می‌کنند تبدیل شده‌اند. در این ایستگاه‌ها سنگ مرمرهای تراش‌خورده به‌وفور یافت می‌شوند و نیز چلچراغ‌هایی که در طراحی، هر فردی را به‌یاد خورشید در زیر زمین می‌اندازند.

اما در سنت‌ پترزبورگ، هرچند شکل و شمایل ساختار مترو و ایستگاه‌های آن، در کل به ساختار مترو مسکو شباهت بسیار دارد؛ اما علاوه بر این‌که تعداد و طول خط‌ها در این شهر شمالی روسیه محدودتر است، یک تفاوت دیگر نیز عمق بسیار زیاد ایستگاه‌های مترو در این شهر، نسبت به مسکو و دیگر شهرهای جهان است. درواقع با توجه به آن‌که این شهر در منطقه‌ای دلتایی و در محاصره و مجاورت آب‌ها (در قالب رودخانه و دریا) قرار گرفته است، به‌اجبار، خطوط و برخی ایستگاه‌های آن در عمق بسیار زیاد زمین قرار گرفته‌اند؛ تا عملا کار حفاری و محافظت از آن، مقدور باشد. همچنین در برخی از ایستگاه‌ها، محل توقف قطار و مسافران، در محفظه‌هایی طراحی شده است تا از ریزش آب جلوگیری شود.

در سن‌پترزبورگ که گفته می‌شود شمالی‌ترین شهر بالای یک میلیون نفر جمعیت جهان است، محل زندگی چهره های خاص، ازجمله در حوزه فرهنگ و ادبیات، از جاذبه های تاریخی و گردشگری محسوب می شوند. آپارتمان پوشکین که در کنار کانالی در نزدیکی مجموعه‌ی موزه‌ی هرمیتاژ (کاخ تابستانی کاترین کبیر) قرار دارد، امروزه در قامت موزه، پذیرای گردشگران از نقاط مختلف جهان است. البته مجسمه‌ای از پوشکین در مقابل موزه‌ی هنرهای معاصر پوشکین نیز نصب است که عده‌ای در سایت‌های فارسی‌زبان، آن‌را به‌اشتباه، به‌عنوان خانه‌ی پوشکین ثبت کرده‌اند. آپارتمان پوشکین در سنت‌پترزبورگ نیز به‌شکل موزه‌ای از وسایل شخصی این شاعر بنام و روایتی از زندگی تراژیک او حفظ شده است. همچنین در یکی از خیابان‌های منشعب از سر دیگر خیابان معروف نووسکی که آن‌هم به‌نام پوشکین نامگذاری شده نیز مجسمه‌ی یادمان او در میدان‌گاهی قرار دارد.

خانه‌ی «آنا آخماتوآ» – شاعر دوره‌ی حکومت استالین – و همسرش نیکلای پونین که از مبارزان آن زمان بوده نیز در نزدیکی آپارتمان پوشکین اما در باغی به‌نسبت مجلل قرار دارد. این موزه هم روایت زندگی این شاعر شناخته‌شده را به مخاطب ارایه می‌کند. اما در سوی دیگر خیابان چندکیلومتری و البته محوری نووسکی در سنت پترزبورگ و در نزدیکی خیابان و مجسمه‌ی یادمان پوشکین، خانه‌ی  «فئودور داستایووسکی»، نویسنده‌ای است که در میان مخاطبان ایرانی یکی از مشهورترین روس‌هاست. در خانه‌ی او نیز که در نبش دو خیابان فرعی قرار گرفته، علاوه بر کلاه و بارانی و دیگر وسایل شخصی، میز نویسندگی داستایووسکی را هم با ادوات نگارش او از نزدیک می‌توان دید

کلیساهای سنت پترزبورگ هم از جاذبه های جدی آن هستند. کلیسای جامع اسحاق (ایساک)، از کلیساهای معروف روسیه است که در شهر سنت پترزبورگ قرار دارد. این کلیسا با بنایی عظیم و با گنبدی طلایی، در ابتدای قرن هجدهم، به سبک کلاسیک روسی ساخته و در قرن نوزدهم توسط معماری فرانسوی تجدید بنا شده است. این کلسیا به‌عنوان بزرگ‌ترین کلیسای روسیه، ظرفیت پذیرش ۱۴ هزار عابد را دارد و گردشگران برای تماشای شهر سنت‌ پترزبورگ از نمای بالا، پس از تهیه‌ی بلیت، حدود ۵۰۰ پله را برای بالا رفتن به سطوح فوقانی آن می‌توانند طی کنند. این کلیسا نیز به‌جز زمان برگزاری برخی مناسبت‌ها و عیدهای مذهبی، کارکرد موزه‌ای دارد.

کلیسای کازان، دیگر کلیسای مطرح در سنت‌پترزبورگ و روسیه است که ساختمان اولیه‌ی آن در ابتدای قرن نوزدهم توسط معماری روس بنا شده است. گویا چند سال بعد، پس از شکست لشگر ناپلئون بناپارت از روس‌ها، غنیمت‌های جنگی و پرچم‌های لشگر مغلوب در این کلیسا جمع‌آوری می‌شود.

پیکر قهرمان روسیه در آن جنگ نیز در این کلیسا دفن شده و مردم روسیه او را بسیار تکریم و سنگ مزارش را زیارت می‌کنند. تندیس‌های نصب شده در ورودی کلیسا نیز به همین قهرمان و یکی از سردارهای آن دوره مربوط است. کلیسای کازان کارکرد مذهبی خود را حفظ کرده و مردم هر روز برای انجام اعمال مذهبی به آن می‌توانند وارد شوند. درواقع سیاست دوره‌ی کمونیستی این بوده که برخی کلیساها یا مسجدها را از کارکرد مذهبی صرف خود خارج کرده، آن‌ها را در مقام موزه، کتابخانه و امثال این‌ها درآوردند. درواقع گردشگران هم در این میان، با حفظ شئونی، مجال می‌یابند که از زیبایی‌های داخلی کلیسا دیدن کنند.

اما کلیسای مطرح دیگر، کلیسای ناجی سنت پترزبورگ یا خون ریخته شده است. این کلیسا که دقیقا مشابه کلیسای سنت باسیل (واسیل مقدس) مسکو ساخته شده، مانند بیشتر کلیساهای یادشده است که گردشگران باید برای ورود به آن و تماشای زیبایی‌های معماری و تزئینی‌شان، ورودیه بپردازند.

کلیسای “بناشده بر خون” یا “قیام مسیح” از دیگر نام‌های این کلیسای ساخته شده در اواخر قرن نوزدهم است. گفته می‌شود «ساخت بنای کلیسا در سال ۱۸۸۳ به‌دستور الکساندر سوم، به‌عنوان یادبودی برای پدرش، تزار الکساندر دوم و در محل ترور او شروع شد.

تزار الکساندر دوم همان کسی بود که در سال ۱۸۶۱ قانون منع رعیت‌داری در روسیه را تصویب کرد. روند پیشرفت کار قدری کند بود و سرانجام در سال ۱۹۰۷ و در دوره‌ی نیکلاس دوم ساخت کلیسا به پایان رسید.

درواقع منع برده‌داری تنها جان «آبراهام لینکولن» را در آمریکا نگرفت، بلکه یکی از تزارهای روسیه را هم به‌شکل مشابهی به کام مرگ فرستاد. از این رو، کلیسای یادشده که به‌عنوان یادبود تزار شهید و در محل ترور او ساخته شده، کلیسای «خون ریخته‌شده» نام گرفته است. کاشی‌کاری‌ها و نقاشی‌های درون این کلیسا برای گردشگران بسیار جذابیت دارند.

در سنت‌پترزبورگ و حوالی آن، کلیساهای دیگری هم قرار دارند؛ ازجمله کلیسایی در شهر پتروف، مقابل کاخ سلطنتی پتر کبیر که تاحدودی شبیه به کلیسای واسیل مقدس در مسکو یا کلیسای خون ریخته‌شده در سنت‌پترزبورگ ساخته شده است. این کلیسا چند سالی متروکه بود و سپس بازسازی شد.

کلیسای موجود در قلعه‌ی پترو پاول سنت پترزبورگ، از جهتی، جزو مهم‌ترین کلیساهای روسیه است. قلعه‌ی پتر و پاول را نخستین ساختمان و اثر معماری شهر سنت پترزبورگ می‌دانند که در ابتدای قرن هجدهم با هدف کنترل رودخانه و دسترسی به دریای بالتیک، در یکی از جزیره‌گون‌های این شهر، توسط معمارانی ایتالیایی و آلمانی بنا شد.

علاوه بر اینها، در کنار مجموعه گردشگری خیابان نووسکی و کاخ های تزارهای روسیه چون پتر، موزه مشهور هرمیتاژ، از جاذبه های درجه یک جهانی سنت پترزبورگ به حساب می آید.

انتهای پیام

منبع:ایسنا