مقابله با جهش‌های کرونا با واکسیناسیون گسترده و سریع

 با این وجود همچنان این نگرانی وجود دارد که با جهش های جدید، واکسن ها نیز کارایی خود را از دست دهند و به همین خاطر بیشتر کشورهای دنیا تلاش می کنند واکسیناسیون را با سرعت تمام پیش ببرند تا جلوی تکثیر ویروس گرفته شده و جهش هایی که ممکن است خطرناک باشد اتفاق نیفتاد که در این صورت دیگر واکسن های فعلی بر روی آنها اثر نخواهد داشت.

در حال حاضر تنها راهکار برای کنترل دائمی و پایان پاندمی کرونا، واکسیناسیون گسترده مردم است، چراکه وقتی ۷۰ درصد مردم یک جامعه واکسینه شوند، چرخه انتقال ویروس شکسته می شود. براین اساس، واکسن های تایید شده در دنیا باید با تعداد زیاد وارد کشور شده و با حداکثر سرعت شروع به واکسیناسیون کنیم تا چرخه انتقال ویروس را در جامعه سریع تر بشکنیم.

امید ملتی، دکترای حرفه ای پزشکی در گفت و گو با ایسنا، در مورد جهش های اخیر ویروس کرونا، اظهار کرد: در این ویروس هم مثل سایر موجودات زنده ممکن است در هر تکثیر جهش هایی اتفاق افتد، بنابراین هر زمانی که ویروس در بدن فردی تکثیر پیدا می کند و یا به فرد دیگری سرایت کرده و در بدن او تکثیر پیدا می کند، احتمال بروز جهش وجود دارد. خوشبختانه میزان بروز جهش در ویروس کرونا در مقایسه با ویروس آنفلوآنزا کمتر است.

وی با بیان اینکه جهش هایی که در ویروس کرونا اهمیت پیدا کرده‌اند، جهش هایی هستند که در پروتئین اسپایک (شاخک) ویروس اتفاق افتاده‌اند، افزود: اسپایک ویروس به گیرنده‌های روی سلول های بدن انسان می چسبد و باعث ورود ویروس به سلول های ما می شود.

این دکترای حرفه ای پزشکی با اشاره به اینکه یکی از جهش های ویروس کرونا موسوم به کرونای انگلیسی باعث شده چسبندگی اسپایک به گیرنده های سلول های انسان بیشتر شود و بنابراین باعث افزایش سرایت پذیری ویروس شده است، افزود: نوع دیگر که در جهش آفریقایی دیده شده باعث شده ویروس بیشتر بتواند از سیستم ایمنی ما مخفی بماند.

نگرانی از تاثیر جهش های ویروس بر واکسن های کرونا

وی اهمیت دیگر جهش بر روی اسپایک ویروس برای انسان را مربوط به واکسن های کرونا دانست و تصریح کرد: اغلب واکسن های تولید شده در دنیا پر پایه اسپایک ویروس کرونا ساخته شده اند، یعنی یا بر پایه خود پروتئین اسپایک ویروس هستند (مثل واکسن رازی، واکسن کوبا و واکسن نوواکس)، یا بر پایه «ام آر ان ای»  که اسپایک ویروس را در بدن می سازد (مثل واکسن فایزر و واکسن مادرنا)، یا آدنوویروس حاوی ماده ژنتیک برای تولید اسپایک ویروس در بدن هستند (مثل واکسن اسپوتنیک وی، واکسن استرازنکا، واکسن کنسینو و واکسن جانسون اند جانسون). همه این واکسن ها باعث ایجاد آنتی بادی هایی در بدن می شوند که می توانند به اسپایک ویروس بچسبند و آن را خنثی کنند. نگرانی از این جهت است که این جهش ها باعث تغییراتی در پروتئین اسپایک شود که آنتی بادی هایی که بعد از تزریق واکسن در بدن ما تولید می‌شوند، نتوانند اسپایک های جهش یافته را خنثی کنند.

این پژوهشگر حوزه پزشکی یادآور شد: خوشبختانه تحقیقات اولیه که تاکنون انجام شده نشان داده‌اند به جز واکسن استرازنکا که ایمنی خوبی در برابر کرونای آفریقایی ایجاد نکرده است، سایر واکسن های آزمایش شده (فایزر، مادرنا، جانسون اند جانسون، نوواکس، سینوفارم) توانسته‌اند ایمنی خوبی در برابر جهش های انگلیسی و آفریقایی ایجاد کنند،  ولی نگرانی ما از این است که جهش هایی اتفاق افتد که واکسن ها در مقابل آن کارایی خوبی نداشته باشند.

آنچه درحال حاضر در مورد جهش کرونای انگلیسی می دانیم این است که قدرت انتشار ویروس تا ۷۰ درصد بیشتر و در نتیجه سرایت آن بین افراد خیلی راحت تر شده است، اما در مورد قدرت کشندگی ویروس اطلاعات زیادی در دست نداریم، اگرچه تحقیقات اولیه ای که انجام شده نشان می دهد شاید ۳۰ درصد کشندگی ویروس نیز بیشتر شده باشد اما برای اثبات آن به تحقیقات بیشتری نیاز است

رویکرد کشورهای دنیا برای واکسیناسیون سریع جمعیت

وی با اشاره به رویکرد کشورهای دنیا برای انجام هرچه زودتر واکسیناسیون، گفت: بیشتر کشورهای دنیا تلاش می کنند واکسیناسیون را با سرعت تمام پیش ببرند تا جلوی تکثیر ویروس گرفته شده و جهش هایی که ممکن است خطرناک باشد اتفاق نیفتاد که در این صورت دیگر واکسن های فعلی بر روی آنها اثر نخواهد داشت.

دکترای حرفه ای پزشکی ادامه داد: آنچه درحال حاضر در مورد جهش کرونای انگلیسی می دانیم این است که قدرت انتشار ویروس تا ۷۰ درصد بیشتر و در نتیجه سرایت آن بین افراد خیلی راحت تر شده است، اما در مورد قدرت کشندگی ویروس اطلاعات زیادی در دست نداریم، اگرچه تحقیقات اولیه ای که انجام شده نشان می دهد شاید ۳۰ درصد کشندگی ویروس نیز بیشتر شده باشد اما برای اثبات آن به تحقیقات بیشتری نیاز است.

راه های پیشگیری از ابتلا به ویروس جهش یافته انگلیسی

وی با اشاره به نگرانی افراد از ویروس جهش یافته انگلیسی و راه های جلوگیری از ابتلا به این ویروس، توضیح داد: راه انتقال این ویروس نیز مثل همان ویروس های قبلی، عمدتا از راه تنفسی است، بنابراین برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونای انگلیسی باید از ماسک استفاده کرد، البته باید اولا ماسک های استاندارد تهیه کرد و ثانیا از آنها به روش صحیح استفاده کرد. ماسک سه لایه جراحی باید حتما دارای دو لایه اسپان ‌باند و یک لایه میانی ملت بلون باشد تا بتواند ویروس ها را فیلتر کند. در حال حاضر ماسک های پارچه ای در اروپا ناکارآمد اعلام شده و اگر کسی ماسک جراحی یا ماسک های پیشرفته‌تر استفاده نکند جریمه می شود. دوم اینکه ماسک باید به درستی استفاده شود و هیچ فاصله ای بین صورت و ماسک وجود نداشته باشد. نشت هوا از اطراف ماسک می تواند باعث ورود یا خروج ویروس شود. علاوه بر فرم دادن به نوار فلزی روی بینی، گره زدن کش ماسک در محل اتصال به ماسک و استفاده همزمان از یک ماسک پارچه ای بر روی ماسک جراحی برای فشار آوردن لبه های ماسک جراحی زیرین بر صورت، می توانند به عایق بندی و جلوگیری از نشت هوا از اطراف کمک کنند.

ملتی ادامه داد: ماسک نباید دریچه‌دار (سوپاپ دار) باشد چون از طریق دریچه ماسک، ویروس از فرد ناقل به بیرون هدایت شده و به افراد دیگر منتقل می شود. همچنین افراد باید همچنان از حضور در مکان های سربسته و بدون تهویه هوا خودداری کنند و اگر مجبور به حضور در محل سربسته هستند حتما پنجره ها را باز گذاشته و اجازه جریان هوا بدهند، زیرا ویروس می تواند در فضای سربسته مدتی در هوا معلق باقی بماند. همچنین همواره باید فاصله بیش از ۲ متر بین افراد رعایت شود.

راهکارهای کنترل موقت و دائمی پاندمی کرونا در جهان

وی با بیان اینکه برای مقابله با پاندمی کرونا در دنیا دو دیدگاه وجود دارد؛ یکی کنترل موقت پاندمی و دیگری کنترل دائمی پاندمی، گفت: برای کنترل موقت پاندمی دو کار می توان انجام داد؛ یکی قرنطینه که برخلاف آنچه اوایل شروع پاندمی گفته می شد کاری قرون وسطایی نیست و کاملا علمی است. همانطور که در آبان ماه و زمانی که تعداد مرگ و میرها در کشور ما به بالای ۴۵۰ نفر در روز رسید، با اعمال قرنطینه و محدودیت هایی تعداد مرگ و میرها به زیر ۱۰۰ نفر در روز رسید.

این پژوهشگر در ادامه از استرالیا به عنوان کشوری که در طول پاندمی کرونا قرنطینه جدی اجرا کرد نام برد و افزود: این کشور پروازهای خارجی را بسیار محدود کرد و اگر فردی وارد کشور شود باید حتما دو هفته قرنطینه شود. با اجرای چنین محدودیت های سختگیرانه مدتی است مرگ و میر در استرالیا به صفر رسیده و تعداد موارد بستری در آی سی یو و بدحال نیز صفر است. این کشور نمونه موفقی از قرنطینه و موثر بودن آن است.

ملتی از بیماریابی فعال در جامعه به عنوان راهکار دوم کنترل موقت پاندمی یاد کرد که سازمان بهداشت جهانی نیز از ابتدای پاندمی بر آن تاکید فراوان کرد و افزود: در بیماریابی فعال باید از افراد جامعه مرتب تست گرفته شود و افرادی که بیمار هستند قرنطینه شوند، در مرحله بعد بررسی شود افراد بیمار در روزهای قبل با چه کسانی در ارتباط بوده اند و از آنها نیز تست گرفته شود و قرنطینه شوند. این رویکرد علاوه بر قرنطینه افراد ناقل و شکستن زنجیره انتقال ویروس در جامعه، امکان پیگیری و درمان زودرس بیماران را نیز فراهم می‌آورد.

وی با بیان اینکه متاسفانه ایران در زمینه بیماریابی فعال عملکرد ضعیفی داشته است، توضیح داد: ما نه تنها افرادی که با بیمار در تماس بوده اند را شناسایی نمی کنیم، بلکه بیشتر افراد بیمار را هم حتی وقتی خود فرد با علائم بیماری مراجعه کرده است، با تست پی سی آر شناسایی قطعی نمی کنیم.

این دکترای حرفه ای پزشکی بیماریابی فعال و شناسایی افراد ناقل در جامعه را نیازمند انجام تست های پی سی آر فراوان دانست و افزود: میزان تست های کووید انجام شده در ایران یک نفر به ازای هر ۱۰ نفر است، درحالی که کشوری مثل امارات در همسایگی ما که در کنترل پاندمی موفق بوده به ازای هر ۱۰ نفر ۲۷ تست انجام شده، یعنی حدود ۲۷۰ برابر ایران. بنابراین خیلی زود بیماریابی، قرنطینه و درمان زودرس انجام داده اند و می بینیم که میزان مرگ و میر در این کشور هنوز به هزار نفر نرسیده است، درحالی که در کشور ما آمار رسمی حکایت از مرگ بیش از ۵۸ هزار نفر دارد و سازمان نظام پزشکی این آمار را حداقل ۳ برابر بیشتر برآورد کرده است.

افتخار می کنیم محققان کشورمان درحال تولید واکسن هستند و چندین واکسن در کشور ما درحال طی کردن مراحل علمی است اما اینکه بخواهیم منتظر تولید و عرضه واکسن ایرانی باشیم اصلا صحیح نیست، چراکه هر روز شاهد فوت هم وطنانمان هستیم

شکستن چرخه انتقال ویروس با واکسیناسیون ۷۰درصد جامعه

وی در ادامه با تاکید براینکه تنها راهکار برای کنترل دائمی و پایان پاندمی واکسیناسیون گسترده مردم است، گفت: وقتی ۷۰ درصد مردم یک جامعه واکسینه شوند، چرخه انتقال ویروس شکسته می شود، براین اساس حتی یک روز تاخیر هم برای شروع واکسیناسیون جایز نیست.

ملتی با بیان اینکه افتخار می کنیم محققان کشورمان درحال تولید واکسن هستند و چندین واکسن در کشور ما درحال طی کردن مراحل علمی است، خاطرنشان کرد: اینکه بخواهیم منتظر تولید و عرضه واکسن ایرانی باشیم اصلا صحیح نیست، چراکه هر روز شاهد فوت هم وطنانمان هستیم، بنابراین وقتی واکسن تایید شده در دنیا وجود دارد باید با تعداد زیاد وارد شود و با حداکثر سرعت شروع به واکسیناسیون کنیم تا چرخه انتقال ویروس را در جامعه سریع تر بشکنیم. جان هم وطنانمان بیشتر از این ارزش دارد که بخواهیم تعلل کنیم و شاهد از بین رفتن آنها و داغدار شدن خانواده هایشان باشیم.

وی ادامه داد: علاوه بر مباحث مهم اخلاقی و انسانی، از نظر اقتصادی نیز به نفع کشورمان است که هرچه زودتر از این اپیدمی خارج شود. در طول این مدت درمان، تامین دارو و بستری بیماران در بیمارستان ها هزینه های زیادی به کشور تحمیل کرده و در کنار آن مشاغل بسیاری آسیب دیده اند، درحالی که هر چقدر زودتر کشور از اپیدمی خارج شود، رونق اقتصادی به کشور برمی گردد.

این دکترای حرفه ای پزشکی با اشاره به اینکه کشورهایی که خودشان واکسن پیشرو داشتند و در فاز سوم کارآزمایی واکسن بودند هم منتظر واکسن خود نماندند و در کنار آن از کشورهای دیگر نیز به تعداد زیاد واکسن خریداری کردند، تصریح کرد: هدف این کشورها این بود که با هر واکسنی که زودتر تایید شد بتوانند واکسیناسیون را آغاز کنند، چراکه همه کشورها می دانند برای واکسیناسیون حتی یک روز را هم نباید از دست داد.

عواملی که باعث می شود فرد فازهای مختلف بیماری را تجربه کند

وی در بخش دیگری از سخنانش به فازهای بیماری کووید اشاره و تصریح کرد: این بیماری ۳ فاز دارد؛ فاز اول ویروسی است که علائم آن ابتدا مشابه علائم سرماخوردگی، تب، سرفه، خستگی، بی حالی، بدن درد، سر درد، گلودرد، آبریزش بینی، دل درد، اسهال، تهوع، استفراغ، اختلال بویایی و چشایی است. ممکن است بیمار چند علائم داشته باشد و خوب شود و یا ممکن است وارد فاز بعدی شود که فاز ریوی است.

ملتی با بیان اینکه بعد از روز ششم تا هشتم بیمار احتمال دارد وارد فاز دوم شود، گفت: در این شرایط علائمی که بیمار قبلا داشت مثل علائم تنفسی، تنگی نفس و تلاش تنفسی تشدید شده، درد، فشار و سنگینی در قفسه سینه دارد و ممکن است اکسیژن خون نیز کاهش پیدا کند. اگر این مرحله نیز ادامه پیدا کند بیمار وارد فاز سوم التهابی و درگیری ارگان های مختلف می شود که دیگر کار سخت می شود و مرگ و میر بالایی دارد.

این پژوهشگر حوزه پزشکی پیرامون اینکه چه عواملی باعث می شود فردی فقط بیماری خفیف را تجربه کند و در همان فاز ویروسی بیماری تمام شود یا اینکه بیماری ادامه پیدا کند و وارد فازهای دوم و سوم ریوی و التهابی شود، توضیح داد: این موضوع به دو عامل اصلی درونی و بیرونی بستگی دارد؛ یکی استعداد درونی هر فرد است و این که سیستم ایمنی هر فرد چقدر می تواند با ویروس مقابله کند. مثلا در برخی افراد ژن تولید اینترفرون مشکل دارد یا اینکه بیماری های زمینه ای دارند که باعث می شود بیماری پیشرفت کند.

وی در مورد عوامل بیرونی تعیین کننده شدت بیماری در افراد نیز گفت: میزان ویروسی که وارد بدن می شود مهم ترین عامل بیرونی تاثیرگذار است، به طوری که اگر حجم زیادی از ویروس وارد بدن فرد شود، احتمالا سیستم ایمنی بدن نمی تواند مقاومت کند و بیماری شدید شده و وارد فازهای بعدی می شود. این درحالی است که راهکارهایی که برای پیشگیری از ابتلا به ویروس اشاره شد مثل استفاده صحیح از ماسک و رعایت فاصله اجتماعی و جریان هوا باعث می شود حتی اگر ویروس بتواند وارد بدن شود، با حجم پایین وارد شود و لود بالایی از ویروس وارد بدن افراد نشود، بنابراین با رعایت این موارد، حتی در صورت ابتلا، فرد بیماری را خفیف می گیرد و وارد فازهای بعدی نمی شود.

وی درمان زودرس را یکی دیگر از عوامل بیرونی تاثیرگذار در پیشگیری از ورود به فازهای بعدی بیماری برشمرد و گفت: تا وقتی بیمار در فازهای اول و ویروسی قرار دارد می توانیم از داروهای ضدویروس استفاده کنیم تا با بیماری مقابله کند و به فازهای بعدی کشیده نشود، چون در فازهای بعد شاید کار زیادی نتوان انجام داد، در نتیجه مراجعه زودرس به پزشک و مراکز درمانی اهمیت زیادی دارد. آنچه در ورزشکارانی مثل مرحوم مهرداد میناوند و علی انصاریان دیدیم مراجعه دیرهنگام بود، زمانی که متاسفانه داروهای ضد ویروسی دیگر کارایی نداشت، چون بدن وارد فاز التهابی شده بود و مهار بیماری سخت بود.

راهکارهایی برای مقابله با کرونا و تقویت سیستم ایمنی بدن

ملتی خاطرنشان کرد: توصیه جدی به مردم این است که اولا پروتکل های بهداشتی (استفاده صحیح از ماسک، جریان هوا، فاصله اجتماعی، شستن دست ها) را رعایت کنند تا ویروس وارد بدن نشود و یا اگر وارد بدن می شود به میزان کمی باشد تا فرد به بیماری شدید مبتلا نشود. توصیه دوم این است که افراد سیستم ایمنی بدن خود را قوی کنند.

وی درخصوص راهکارهای تقویت سیستم ایمنی بدن افراد توضیح داد: اولا افراد استرس زیاد به خود راه ندهند چون استرس سیستم ایمنی را ضعیف می کند، همچنین خواب کافی داشته باشند و ورزش البته نه به میزان شدیدی که خسته شوند، بلکه در حد متعادل ورزش کنند. استفاده از ویتامین ها و مواد معدنی نیز اهمیت زیادی دارد.

دکترای حرفه ای پزشکی اضافه کرد: مهمترین ویتامین مورد نیاز بدن برای مقابله با کرونا، ویتامین دی است که نقش تنظیم کننده ایمنی در بدن را دارد، بنابراین سطح ویتامین دی باید کافی باشد. زینک هم می تواند در تقویت سیستم ایمنی نقش داشته باشد و ویتامین های دیگر که همه را می توان از مواد غذایی تازه و میوه و سبزیجات تامین کرد.

وی با تاکید براینکه افراد باید علائم بیماری را جدی بگیرند، گفت: در مورد علائمی مثل آبریزش بینی و احساس سرماخوردگی همیشه باید این شک وجود داشته باشد که کرونا است، چون در حال حاضر بیشترین ویروسی که در جامعه در گردش است ویروس کرونا است، بنابراین احتمال سرماخوردگی کم است. در صورت مشاهده این علائم افراد باید خود را قرنطینه کرده و بعد از آن حواسشان به علائم باشد. اگر چند علائم را با همدیگر داشتند حتما به صورت تلفنی، آنلاین و یا حضوری با پزشک مشورت کنند تا از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند.

علائم خطر کرونا را جدی بگیرید

این پزشک ادامه داد: حتی بعد از اینکه افراد با پزشک مشورت کرده و دارو دریافت کردند، در زمان استراحت در منزل باید حواسشان به علائم خطر باشد و این علائم را جدی بگیرند، به طوری که در صورت داشتن این علائم، برای سی تی اسکن، انجام آزمایشات خونی و التهابی مراجعه کرده و درمان های قوی تر برایشان انجام شود.

وی علائم خطر را شامل مواردی همچون تشدید تب بالای سی و هشت و نیم درجه یا تب طولانی که با دارو کاهش پیدا نمی کند، تشدید سرفه یا خلط دار شدن سرفه، تنگی نفس، احساس فشار، سنگینی، درد و سوزش در قفسه سینه، افزایش تعداد تنفس (بیشتر از ۲۴ تنفس در دقیقه)  و اشباع اکسیژن زیر ۹۳ درصد برشمرد و افزود: در این موارد افراد حتما باید به پزشک مراجعه کنند. موارد دیگری که حتما باید به پزشک مراجعه کنند ضعف و بی حالی شدید، درد عضلانی شدید، افت فشار خون و اسهال شدیدی عنوان کرد که با درمان های خوراکی نتوان آب دفع شده را جبران کرد. افراد مسن هم ممکن است دچار هذیان گویی یا کاهش هوشیاری و گیجی شوند که حتما باید جدی گرفته شود و به پزشک مراجعه کنند.

ملتی با بیان اینکه درمان بیمار بستگی زیادی به این دارد که بیمار در کدام مرحله از بیماری قرار دارد، تصریح کرد: در ابتدا ممکن است فقط علائم را درمان کنیم اما وقتی بیماری شدیدتر شد درمان های ضدویروسی را هم شروع کنیم و یا در بیماران زمینه ای از همان ابتدا درمان های ضد ویروسی را شروع کنیم. اگر بیمار به سمت فاز التهابی رفت به مرور درمان های ضد التهاب نیز به درمان ها اضافه می شود.

داروهای موثر برای درمان کووید در مراحل مختلف بیماری

وی درمان تایید شده در فاز التهابی را استفاده از دگزامتازون یا داروهای استروئیدی دیگر اعلام کرد و افزود: دگزامتازون برای بیماری تجویز می شود که نیاز به حمایت تنفسی و اکسیژن مکمل دارد، اما اگر در فاز ویروسی که بیمار مشکل تنفسی ندارد دگزامتازون دریافت کند حال بیمار بدتر می شود چون سیستم ایمنی ضعیف می‌شود و بدن نمی تواند به خوبی با ویروس مقابله کند.

این دکترای حرفه ای پزشکی ادامه داد: برعکس دگزامتازون، داروهای ضد ویروسی مثل رمدسویر و فاویپیراویر داروهایی هستند که در فاز ویروسی بهترین اثر را دارند اما وقتی بیمار وارد فاز التهابی شود دیگر این داروها هم جوابگو نیستتند. البته ممکن است تجویز شود ولی کارایی لازم را ندارند، بنابراین بیمار باید در فاز ویروسی مراجعه کند تا بتوان این داروها را برای او تجویز کرد. حتی رمدسویر در بیمارانی که تحت ونتیلاتور مکانیکی قرار گرفته اند نباید استفاده شود، چون ممکن است به ضرر بیمار باشد و حال او را بدتر کند.

وی با اشاره به اینکه داروهای دیگر همه در فاز تحقیقات هستند و نباید به صورت روتین استفاده شوند، گفت: از جمله این داروها رسیژن (اینترفرون بتا یک آ) است که به صورت زیرپوستی تجویز می شود، این دارو فقط در فاز ویروسی ممکن است بتواند کمک کند که باید در تحقیقات نشان داده شود، ولی در فاز التهابی می تواند التهاب را بیشتر و وضعیت بیمار را بدتر کند، بنابراین فقط در فاز یک قابل تجویز است. داروی سووداک هم سه مطالعه محدود در ایران انجام شده که جمعا ۱۷۶ نفر وارد مطالعه شدند، بنابراین هنوز مطالعه قوی وجود ندارد که استفاده از این دارو را توصیه کند، به همین خاطر معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت اعلام کرده این دارو فقط برای بیماران هپاتیت سی استفاده شود.

وی به داروی آیورمکتین اشاره کرد که در تحقیقات اثربخشی خوبی داشته ولی باید تحقیقات بیشتری بر روی آن انجام شود و افزود: در مورد داروی کلشی‌سین محققان در تحقیقات اولیه به این نتیجه رسیده اند که می تواند خاصیت ضدالتهابی داشته باشد و شاید از فیبروز ریه جلوگیری کند، ولی این دارو نیز در فاز تحقیقاتی است و نمی توان برای همه افراد استفاده کرد.

این پژوهشگر حوزه پزشکی به متناقض بودن تحقیقات در مورد داروی هیدروکسی کلروکین اشاره و تصریح کرد: در تحقیقات اولیه که به شیوه گذشته نگر بودند، اعلام شد این دارو می تواند باعث بهبود بیمار شود، اما در بیشتر تحقیقاتی که بعدها به صورت کارآزمایی بالینی انجام شد نشان داده شد که این دارو به بهبود بیماران کمکی نمی‌کند، بنابراین سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده از این دارو را در درمان بیماران کووید ممنوع کردند، البته هنوز در پروتکل درمانی ایران وجود دارد و استفاده می شود.

وی با انتقاد از مصرف گسترده آنتی بیوتیک ها در کشور افزود: تحقیقات گسترده و قوی نشان داده اند که مصرف آنتی بیوتیک ها مثل آزیترومایسین در درمان کرونا موثر نیستند و برای جلوگیری از عوارض جانبی و مقاومت های آنتی بیوتیکی گسترده در آینده، نباید به طور روتین در بیماران کووید مورد استفاده قرار گیرند.

وی افزود: در کنار استفاده از این داروهای اصلی، پزشک ممکن است با توجه به علائم بیمار و شرایط و بیماریهای زمینه ای او، داروهای دیگری نیز تجویز کند. از مهم ترین این موارد می توان به تجویز داروهای ضد انعقاد خون در افراد مستعد برای جلوگیری از بیماری های ترومبوامبولی اشاره کرد. همچنین پزشک ممکن است با توجه به علائم بیمار از داروهایی مثل ملاتونین، فاموتیدین، و برم هگزین هم استفاده کند که ممکن است علاوه بر کاربرد اصلی، تا حدی خواص ضد ویروسی هم داشته باشند.

شایع ترین علائم طول کشیده بعد از بهبودی

دکتر ملتی در ادامه به علائم طول کشیده کووید۱۹ اشاره و تصریح کرد: علائم طول کشیده، علائمی هستند که بعد از اینکه بیمار بهبود یافت تا مدت ها با بیمار می مانند. اوایل گفته می شد این علائم اگر بیماری خفیف باشد تا ۲ هفته و اگر شدید باشد ۲ تا ۳ ماه بعد از ترخیص از بیمارستان می تواند باقی بماند. تحقیقات اخیر نشان داده حتی تا ۶ ماه بعد از ترخیص از بیمارستان در ۷۵ درصد بیماران شدید حداقل یکی از علائم باقی مانده و از آن شکایت دارند، بنابراین علائم طول کشیده در بیماران بهبود یافته بسیار شایع است.

وی شایع ترین علامت طول کشیده بعد از بهبودی از کووید۱۹ را خستگی و ضعف اعلام کرد که می تواند شدید باشد و بیش از ۳ ماه هم طول می کشد و افزود: دومین علامت شایع، تنگی نفس است که در بیماران با درگیری ریه می تواند ۲ تا ۳ ماه بعد از ترخیص باقی بماند. سرفه نیز ممکن است تا مدت ها پس از بهبودی ادامه یابد. ناراحتی و درد قفسه سینه در ۱۵ درصد بیماران تا ۳ ماه باقی می ماند و تغییرات بویایی و چشایی تا یک ماه بعد برمی گردد، ولی دیده شده که در برخی افراد بیشتر باقی می ماند و عذاب آور است. مشکلات تمرکز و حافظه نیز تا بیش از ۶ هفته بعد از ترخیص از بیمارستان می تواند باقی می ماند. اضطراب و افسردگی نیز شیوع زیادی دارد و تا ۳ ماه بعد از بهبود می تواند باقی بماند.

این دکترای حرفه ای پزشکی خاطرنشان کرد: از سایر علائم طول کشیده کووید می توان به درد مفاصل، بدن درد، سردرد، گیجی، سرگیجه، بی خوابی، ریزش مو، اسهال، کاهش اشتها، ریفلاکس اسید معده به مری، آبریزش بینی، خلط پشت گلو و تپش قلب اشاره کرد. همچنین در بسیاری از مواقع بیماری های زمینه ای تشدید پیدا می کند، مثلا بیمار مبتلا به پرفشاری خون دچار نوسان فشار می شود یا در بیماران دیابتی قند نوسان پیدا می کند و از کنترل خارج می شود. تشدید علائم آسم، تشدید حملات سردرد در بیماران میگرن، و تشدید دردهای مفصلی در بیماران استئوآرتریت نیز مشاهده شده است.

با علائم طول کشیده کووید چه باید کرد؟

وی در پاسخ به این سوال که با علائم طول کشیده کووید چه باید کرد؟ گفت: تا زمانی که حال عمومی بیمار خوب است و علائم پیشرفت نکرده جای نگرانی وجود ندارد و باید درمان حمایتی انجام داد و صبور بود. اگر  بیمار درد دارد می تواند داروی مسکن استفاده کند. تغذیه مناسب، حرکات نرمشی به همراه تمرینات تنفسی نیز به بهبود دردهای عضلانی و مفصلی کمک می کند. در مورد درد قفسه سینه و احساس تپش قلب و تنگی نفس، فرد باید یک بار به پزشک مراجعه کند تا او را از نظر آریتمی، پریکاردیت، میوکاردیت و بیماری های ترومبوامبولی ویزیت کند و اگر مشکلی نبود همان درمان های حمایتی انجام شود.

بیماران باید آگاهی خود را بالا ببرند و بدانند که علائم خطر چیست، در صورت مشاهده علائم خطر مراجعه زودهنگام به پزشک داشته باشند، هر علامتی را به سرماخوردگی عادی ربط ندهند و بدانند که با مراجعه زودرس می توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد و با درمان های ضد ویروسی اولیه جلوی پیشرفت بیماری را گرفت 

راهکارهایی برای بازگرداندن حس بویایی

ملتی در مورد راهکارهای بازگرداندن حس بویایی نیز گفت: بهترین کار تحریک عصب بویایی است که با ۴ عصاره از ۴ خانواده انجام می شود. خانواده گل ها مثل گل روز و مریم، خانواده میوه ها مثل لیمو، پرتقال، موز، خانواده ادویه ها مثل آویشن، دارچین، هل، وانیل، خانواده صمغ ها، اکالیپتوس، نعنا، سرکه و سیر که از هر خانواده یکی را انتخاب کرده و هر روز دو بار و هر نوبت ۱۰ ثانیه بو کنند و تصور کنند بو چطور است. این کار در واقع توانبخشی بویایی است که بهترین راه در به دست آوردن حس بویایی از دست رفته می باشد.

این پزشک در مورد مهمترین اشتباهات بیماران در دوران بیماری نیز گفت: بیماران باید آگاهی خود را بالا ببرند و بدانند که علائم خطر چیست، در صورت مشاهده علائم خطر مراجعه زودهنگام به پزشک داشته باشند، هر علامتی را به سرماخوردگی عادی ربط ندهند و بدانند که با مراجعه زودرس می توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد و با درمان های ضد ویروسی اولیه جلوی پیشرفت بیماری را گرفت تا کار به مراحل بعدی که احتمال مرگ بالا است نکشد.

وی با تاکید براینکه بیماران باید در مراحل اولیه بیماری خود را قرنطینه کنند، گفت: در طول بیماری حتما باید از ماسک استفاده کرده و مطمئن باشند تهویه هوا انجام می شود. اگر فرزند کوچک در خانه دارند به خانه پدربزرگ و مادربزرگ نفرستند، چون کودک نیز در تماس با بیمار بوده و احتمالا آلوده است و اگر علائمی نشان نمی دهد دلیل بر آلوده بودن او نیست، بلکه معمولا در کودکان احتمال علامت دار شدن کم است. از طرف دیگر افراد سالمند معمولا چند بیماری زمینه ای و سن بالا دارند و در صورت ابتلا احتمال فوت در آنها بالا است، بنابراین در صورت ابتلای یکی از اعضای خانواده به هیچ وجه بچه ها را نزد پدربزرگ و مادربزرگ نفرستند.

ملتی همچنین به مردم توصیه کرد به هیچ عنوان بدون مشورت با پزشک خودسرانه دارو درمانی نکنند و افزود: این داروها هر کدام برای یک فاز بیماری مناسب است و در فازهای دیگر ممکن است اثر معکوس گذاشته و بیماری را شعله ور کند. همچنین برخی از داروها در برخی افراد منع مصرف دارند. برای تجویز دارو مرحله بیماری، علائم، شرایط و بیماری های زمینه ای هر بیمار جداگانه در نظر گرفته می شود. بنابراین همیشه باید پزشک داروی مورد نیاز را تجویز کرده و افراد تحت نظر پزشک دارو را مصرف کنند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا